(Người Thành Thị  – Cosmolife.vn) Trong bối cảnh thế giới xoay chuyển nhanh và những trật tự quen thuộc trở nên mong manh, Diễn đàn Thời khắc Việt 2025 mở ra một không gian đối thoại hiếm có: nơi sức mạnh mềm – từ văn hóa, sáng tạo, tri thức đến con người Việt – được nhìn nhận như năng lực cạnh tranh cốt lõi của quốc gia trong kỷ nguyên mới. Tại đây, các học giả, nhà ngoại giao, doanh nhân, lãnh đạo doanh nghiệp, nghệ sĩ và cộng đồng sáng tạo cùng phác họa câu hỏi lớn: Điều gì làm Việt Nam trở nên đáng tin, đáng mến và đáng nhớ trong mắt thế giới? Và hơn hết, làm thế nào để biến lợi thế mềm thành sức mạnh thật sự?

Một “định vị” mới cho Việt Nam trong kỷ nguyên sức mạnh mềm

Ngày 13/11, tại Trung tâm Hội nghị Quốc tế – Bệnh viện Quân y 175 (TP.HCM), Diễn đàn chuyên đề Thời khắc Việt 2025 do Quỹ Hòa bình & Phát triển TP.HCM (HPDF) chủ trì diễn ra với chủ đề “Sức mạnh mềm Việt Nam: Lợi thế – Thách thức – Triển vọng”. Sau thành công của Thời khắc Việt lần thứ nhất năm 2024, phiên bản 2025 được thiết kế như một “phiên bản 1.5”: tập trung sâu vào một chuyên đề duy nhất, nhưng mở rộng về chiều sâu đối thoại và tính liên ngành.

Không gian hội nghị trở thành nơi gặp gỡ của giới hoạch định chính sách, nhà ngoại giao, chuyên gia kinh tế, nhà nghiên cứu văn hóa, doanh nhân, nghệ sĩ, Việt kiều và thế hệ trẻ. Tất cả cùng đi tìm “sợi chỉ đỏ” xuyên suốt câu chuyện Việt Nam: bản sắc, giá trị và cách chúng ta muốn hiện diện trước thế giới trong vài thập niên tới.

Phát biểu khai mạc, bà Tôn Nữ Thị Ninh – Chủ tịch Quỹ Hòa bình & Phát triển TP.HCM – nhấn mạnh lý do diễn đàn lựa chọn chủ đề sức mạnh mềm ở thời điểm này: vừa mang tính thời sự, vừa mang ý nghĩa chiến lược. Bà nói: “Việt Nam không chỉ là tên của một cuộc chiến, mà là tên của một đất nước, một dân tộc độc lập, tự do, khát vọng vươn lên và phát triển, vì phát triển và hạnh phúc.”

Bà Tôn Nữ Thị Ninh – Chủ tịch Quỹ Hòa bình & Phát triển TP.HCM (HPDF) phát biểu

Theo bà, đã đến lúc Việt Nam cùng nhau xác định “sợi chỉ đỏ và nội hàm của câu chuyện Việt Nam với bản thân và với thế giới”. Và để làm được điều đó, sức mạnh mềm không thể chỉ là một khẩu hiệu văn hóa, mà phải trở thành chủ trương tổng thể, đồng bộ, với trọng tâm của Nhà nước, được xã hội hưởng ứng và quy tụ nhiều thành phần chủ động tham gia triển khai.

Diễn đàn năm nay được Ban Tổ chức đánh giá là “đúng thời điểm” khi thế giới bước vào trật tự đa cực mới, những va đập địa chính trị và chuyển đổi công nghệ khiến cuộc chơi thay đổi. Vị thế quốc gia không chỉ được đo bằng GDP hay sức mạnh quân sự, mà còn bằng khả năng tạo ảnh hưởng thông qua văn hóa, hệ giá trị, niềm tin và cách quốc gia ấy cư xử trong cộng đồng quốc tế.

Sức mạnh mềm – từ khái niệm học thuật đến “nhiệm vụ cấp bách”

Phiên toàn thể S2 mở đầu bằng việc “định nghĩa lại” sức mạnh mềm trong ngữ cảnh Việt Nam. Không chỉ dừng ở khái niệm từ học giả Joseph Nye, các diễn giả cho thấy sức mạnh mềm đã đi xa khỏi giảng đường để trở thành một trụ cột trong chiến lược phát triển quốc gia.

Tại diễn đàn, bà Lê Thị Hồng Vân – Cục trưởng Cục Ngoại vụ & Ngoại giao văn hóa (Bộ Ngoại giao) – nhìn nhận từ góc độ chính trị – đối ngoại: thế giới đang trải qua những thay đổi mang tính thời đại và đặt ra yêu cầu mới về vị thế quốc gia trong trật tự đa cực đang định hình. Bà nhấn mạnh: “Đây là một diễn đàn đúng thời điểm, vừa chiến lược, vừa cấp bách. Làm sao có những chia sẻ, những đóng góp chung của tất cả – từ doanh nghiệp, giới nghệ sĩ, trí thức, truyền thông, đến mọi người dân Việt Nam – để thực sự huy động được sức mạnh văn hóa, tinh thần và trí tuệ của người Việt trong một nhiệm vụ rất quan trọng trong kỷ nguyên mới.”

Bà Lê Thị Hồng Vân – Cục trưởng Cục Ngoại vụ & Ngoại giao văn hóa, Bộ Ngoại giao phát biểu

Theo bà, sức mạnh mềm của Việt Nam sở hữu một tài sản vô giá mà không phải dân tộc nào cũng có: truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, tính nhân văn, hòa hiếu và sức sống nội tại của nền văn hiến ngàn năm. Đó là “căn cước phát triển quốc gia”, là năng lực nội sinh cần được nhận diện, bảo tồn và làm mới.

Từ góc nhìn quản lý văn hóa, ông Nguyễn Văn Thuật – Phó Cục trưởng Cục Thông tin cơ sở & Thông tin đối ngoại (Bộ VHTTDL) – đưa ra định nghĩa ngắn gọn nhưng giàu sức gợi: “Sức mạnh mềm của một quốc gia là năng lực tạo ra sức ảnh hưởng thông qua sự hấp dẫn về văn hóa, hệ giá trị và niềm tin, chứ không phải bằng ép buộc hay sức mạnh vật chất.”

Ông Nguyễn Văn Thuật – Phó Cục trưởng Cục Thông tin cơ sở và Thông tin đối ngoại (Bộ VHTTDL) phát biểu

Với Việt Nam, sức hấp dẫn ấy được bồi đắp từ truyền thống yêu nước, nghĩa tình, tinh thần hòa hiếu dân tộc, sự cần cù, sáng tạo – những giá trị đã từng giúp dân tộc vượt qua chiến tranh, nay tiếp tục trở thành “vốn mềm” trong giai đoạn hội nhập.

Trong các phiên chuyên đề, nhiều chuyên gia cũng chỉ ra một thực tế: dù khái niệm soft power đã được bàn luận rộng rãi trên thế giới, tại Việt Nam, sức mạnh mềm vẫn là một chủ đề còn tương đối mới, chưa được nghiên cứu và triển khai một cách hệ thống, chưa có sự đồng thuận rộng rãi về nội hàm, phương thức và chỉ số đo lường. Chính vì vậy, Thời khắc Việt 2025 được kỳ vọng là bước khởi đầu để “đặt nền” cho những tiếp cận sâu hơn, đi vào thực tiễn chính sách.

Tam giác kinh tế – tri thức – văn hóa: Nền móng của sức mạnh mềm Việt Nam

Không chỉ dừng ở bình diện giá trị, diễn đàn còn đặt vấn đề sức mạnh mềm trong mối liên hệ chặt chẽ với các cấu phần “rất cứng” của nền kinh tế tri thức: đầu tư cho R&D, hạ tầng công nghệ số, công nghiệp văn hóa và xuất khẩu văn hóa.

Từ góc độ kinh tế và thương hiệu, bà Huỳnh Thị Xuân Liên (PNJ, Thời trang CAO) cho rằng thương hiệu quốc gia không chỉ đến từ năng lực sản xuất hay các chỉ số tăng trưởng, mà nằm ở cảm xúc và niềm tin mà doanh nghiệp Việt truyền tải ra thế giới. Khi Việt Nam xuất khẩu cà phê, nông sản, trang sức hay thời trang, điều thế giới nhìn thấy không chỉ là giá cả, mà là tinh thần tỉ mỉ, khát vọng, gu thẩm mỹ và độ tin cậy đằng sau mỗi sản phẩm. “Khi kinh tế mang trong nó giá trị nhân văn, nó tự trở thành một dạng sức mạnh mềm”, bà khẳng định.

Ông Hùng Võ – thuộc Top 100 Global CMO 2022 – nhìn sức mạnh mềm Việt Nam qua lăng kính thương hiệu: từ chỗ “được biết đến” sau chiến tranh, Việt Nam đang dần chuyển sang “được yêu mến” và “được lựa chọn”. Ông dẫn chứng Việt Nam nằm trong nhóm quốc gia có giá trị thương hiệu quốc gia tăng nhanh, Hà Nội được UNESCO vinh danh là Thành phố Sáng tạo, nhiều sản phẩm điện ảnh, âm nhạc, văn học Việt bắt đầu có tiếng nói tại thị trường quốc tế. Theo ông, đó là những tín hiệu cho thấy sức mạnh mềm Việt Nam đã bắt đầu “chạm vào cảm xúc” công chúng toàn cầu.

Ở bình diện tri thức, các số liệu được nêu tại diễn đàn gây ấn tượng mạnh: hơn 6.000 công bố quốc tế năm 2023; năm trường đại học Việt Nam xuất hiện trong các bảng xếp hạng 1.000 trường hàng đầu thế giới; hệ sinh thái đổi mới sáng tạo với hơn 3.800 startup đang hoạt động. Tri thức – theo cách diễn giả gọi – đang trở thành “ngôn ngữ mới” giúp Việt Nam có vị thế hơn trong các diễn đàn khu vực và toàn cầu, từ kinh tế, môi trường đến hòa bình.

Bà Đỗ Thùy Dương (The Map) gọi đó là “DNA Việt” với năm thành tố: khát vọng, kỷ luật, kiên cường, thích ứng và cộng hưởng. Bà xem sức mạnh mềm Việt Nam là một dạng “smart power”: sự kết hợp giữa trí tuệ, cảm xúc và hệ giá trị, khiến người Việt có thể bền bỉ vươn lên trong cả bối cảnh thuận lợi lẫn khó khăn. Đây chính là “năng lượng thầm lặng” đưa Việt Nam từ chỗ kiên cường trong chiến tranh đến thịnh vượng trong hòa bình.

Áo dài, y tế, ngoại giao nhân dân: Những mũi nhọn mới của sức mạnh mềm Việt

Nếu S3 bàn về ý nghĩa và tầm quan trọng của sức mạnh mềm, thì S7 và S8 lại đi sâu vào câu hỏi: Những lĩnh vực, ngành, chiều kích nào có thể trở thành mũi nhọn sức mạnh mềm Việt Nam trong tương lai gần?

Nhà thiết kế Sĩ Hoàng mang đến một góc nhìn giàu cảm xúc và hình ảnh. Ông kể: sau 36 năm gắn bó với áo dài, ông càng tin rằng sức mạnh mềm của Việt Nam nằm trong “cái đẹp biết chạm vào trái tim”. Áo dài không chỉ là trang phục, mà là ngôn ngữ văn hóa. Khi người phụ nữ Việt khoác áo dài, thế giới cảm nhận được sự duyên dáng, tự trọng và hiền hòa của dân tộc.

Ngày nay, mỗi buổi trình diễn áo dài ở Tokyo, Seoul, Quảng Đông, Manila, Washington DC, Berlin, Paris, Stockholm, Vienna, Ottawa hay tận Tanzania không chỉ là show thời trang – đó là một hình thức ngoại giao không lời, mang theo thông điệp hòa bình và niềm tự hào Việt Nam. Ông nhấn mạnh: sức mạnh mềm không nằm trong quá khứ, mà ở cách chúng ta làm mới văn hóa mà vẫn giữ cội nguồn. Khi cái đẹp trở thành “năng lượng quốc gia”, mỗi người Việt chính là một đại sứ văn hóa, góp phần đưa hình ảnh Việt Nam ra thế giới bằng vẻ đẹp tự nhiên, nhân văn và hiện đại.

Ở một chiều kích khác, Thiếu tướng, Nhà giáo Nhân dân, PGS.TS Nguyễn Hồng Sơn – Nguyên Giám đốc Bệnh viện Quân y 175, Phó Chủ tịch HPDF – đặt vấn đề: Y khoa – y tế có thể là một mũi nhọn sức mạnh mềm tiềm năng của Việt Nam.

Ông nhắc lại những giai đoạn khó khăn nhất của đất nước, khi ngành y đã chứng tỏ năng lực chuyên môn, bản lĩnh và tinh thần nhân đạo; và gần đây là hình ảnh Việt Nam ứng phó tổng lực, hiệu quả với đại dịch Covid-19, được cộng đồng quốc tế đánh giá cao. Dù còn sớm để khẳng định y tế đã là mũi nhọn sức mạnh mềm, nhưng theo ông, đây là lĩnh vực hội tụ đủ năng lực chuyên môn, bản sắc và giá trị nhân văn để trở thành một hình mẫu tiêu biểu của Việt Nam trong khu vực Đông Nam Á.

Ông tin rằng Việt Nam hoàn toàn có cơ sở để vươn lên trở thành một trong những trung tâm y tế hàng đầu khu vực, qua đó mở thêm một chiều kích đặc sắc cho sức mạnh mềm Việt Nam: một quốc gia nhân đạo, chuyên nghiệp và đáng tin cậy trong chăm sóc sức khỏe và tham gia gìn giữ hòa bình.

Diễn đàn còn ghi dấu những chia sẻ từ góc nhìn ngoại giao nhân dân và đối tác quốc tế. Ông Võ Quang Huệ – Chủ tịch FoundryAI Việt Nam, nguyên Tổng Giám đốc Bosch Việt Nam, nguyên Phó Tổng Giám đốc Vingroup – với hơn 40 năm sống và làm việc ở nhiều quốc gia, nhìn sức mạnh mềm Việt Nam qua lăng kính niềm tin: “Ngày nay, quyền lực không chỉ đo bằng kinh tế hay quân sự, mà bằng niềm tin, sự tôn trọng và cảm hứng mà một quốc gia tạo ra. Việt Nam đang dần khẳng định vị thế tích cực ấy: một đất nước kiên cường, nhân hậu và đáng tin cậy.”

Ông nhắc tới đánh giá của một số tổ chức nghiên cứu danh tiếng quốc tế: Việt Nam là một trong những quốc gia Đông Nam Á ít bị tụt hạng về danh tiếng quốc gia trong năm 2025 – minh chứng cho sức hấp dẫn ngày càng tốt hơn của hình ảnh Việt Nam. Từ đó, ông kêu gọi cùng xây dựng thương hiệu “Trust in Vietnam” – lấy niềm tin làm cốt lõi của danh tiếng quốc gia.

Bà Sarah Hooper – Tổng Lãnh sự Úc tại TP.HCM – mang đến một lát cắt thú vị về sức mạnh mềm trong giáo dục và kết nối con người. Bà cho biết, hơn 160.000 người Việt đã tốt nghiệp từ các cơ sở giáo dục của Úc; hơn 37.000 sinh viên Việt đang học tập tại đây. Mạng lưới cựu du học sinh trở thành cầu nối tự nhiên, góp phần củng cố quan hệ song phương và tạo nên một cộng đồng người Việt hiểu rõ, yêu mến Australia – đồng thời cũng là những “đại sứ mềm” cho hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế.

Ông Ken Atkinson OBE – Nhà sáng lập, Cố vấn cấp cao Grant Thornton Việt Nam – với hơn 30 năm gắn bó tại Việt Nam, chia sẻ ngắn gọn nhưng đầy hàm ý: sức mạnh mềm của Việt Nam thể hiện qua những mối quan hệ mà đất nước kiến tạo. Ông kêu gọi các đối tác quốc tế “tiếp tục đồng hành cùng Việt Nam như những người bạn đường trong hành trình viết tiếp câu chuyện toàn cầu của quốc gia này”.

Trong khi đó, chuyên gia kinh tế Trần Sĩ Chương “hiến kế” xây dựng thương hiệu Việt Nam dựa trên bốn trụ: Đáng tin cậy – Năng động – Hòa hiếu – Sáng tạo, qua đó mở rộng ảnh hưởng ngoại giao, thu hút đầu tư, du lịch, nhân tài và đưa hình ảnh người Việt trẻ, năng động, sáng tạo trở thành một “biểu tượng mềm” mới của quốc gia.

Chiến lược “con người Việt” và thời khắc của niềm tin

Ở tầng chiến lược, PGS.TS Phan Thanh Bình – nguyên Giám đốc ĐHQG TP.HCM, nguyên Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa – Giáo dục của Quốc hội – đã tóm tắt một cách súc tích “mẫu số chung” của các phiên thảo luận: “Muốn có sức mạnh mềm, phải có chiến lược cứng về con người.”

Theo ông, đã đến lúc Việt Nam chuyển từ “tự hào người Việt” sang “chiến lược người Việt”: kiến tạo hệ sinh thái kết nối ba trụ Nhà nước – tri thức – cộng đồng; đặt con người Việt Nam – trong nước và ở khắp thế giới – vào tâm của mọi chiến lược phát triển. Bởi lẽ, “không có tài nguyên nào quý hơn con người Việt Nam, và không có sức mạnh nào lớn hơn niềm tin Việt Nam”.

Trong mạch đó, các đề xuất tại phiên S8 cho thấy một hướng đi khá rõ: Xem sức mạnh mềm là một hợp phần trong chiến lược thương hiệu quốc gia gắn với mục tiêu đến 2045; Thiết kế cơ chế điều phối liên ngành giữa ngoại giao, văn hóa, giáo dục, kinh tế, công nghệ; Trao nhiều không gian hơn cho doanh nghiệp, nghệ sĩ, startup sáng tạo tham gia sản xuất “nội dung Việt”, “câu chuyện Việt” trên các nền tảng toàn cầu; Khuyến khích mô hình hợp tác công – tư trong các dự án văn hóa, giáo dục, y tế, du lịch trải nghiệm, nghệ thuật số.

Với tinh thần đó, Diễn đàn Thời khắc Việt 2025 không chỉ dừng lại ở những bài phát biểu hay tham luận; nó hoạt động như một “công tắc” kích hoạt ý thức chiến lược về sức mạnh mềm, trong đó Cosmolife Spotlight – Culture có thể xem là một “kênh vệ tinh” song hành: giới thiệu những gương mặt, câu chuyện, sản phẩm và sáng kiến phản chiếu rõ nét hình ảnh một Việt Nam nhân hậu, sáng tạo, đáng tin cậy và đầy khát vọng.

Diễn đàn khép lại trong không khí ấm áp nhưng cũng rất “thức tỉnh”: vốn quý nhất của Việt Nam là con người Việt – nền tảng của mọi sức mạnh mềm. Từ áo dài, y tế, giáo dục, ngoại giao, công nghệ đến những mối quan hệ bè bạn quốc tế, tất cả nếu được đặt trong một chiến lược đồng bộ, sẽ giúp Việt Nam chuyển mình từ một “quốc gia được biết đến” sang một “quốc gia được lựa chọn”.

Và có lẽ, đó chính là ý nghĩa sâu xa của hai chữ “Thời khắc Việt”: không chỉ là tên của một diễn đàn, mà là lời nhắc rằng thời điểm để Việt Nam đầu tư nghiêm túc cho sức mạnh mềm – như một tài sản chiến lược mới của quốc gia – chính là bây giờ.